Klasik kahvaltı ya farklı bir alternatif. Çay ya da kahvenin yanında mükemmel bir eşlikçi. Farklı coğrafyalarda farklı isimler alan ama lezzetinden bir şey kaybetmeyen bisküvi ya da peksimet …
Peksimet, paxamas, paximadi, bisküvi, biscotti, biscuit… Farklı coğrafyalarda kullanılan bu kelimelerin hepsi “İki kere pişirilmiş” anlamına geliyor ve ortak bir pişirme yöntemini ifade ediyorlar. Pişirme yöntemi sayesinde kupkuru olan bu yiyecekler, bundan yüzyıllar öncesinde her yolcunun heybesinde taşıdığı bir yol yemeğiydi. Bisküviler başlangıçta bugünkünden biraz farklıydı. Malzeme olarak sadece un (arpa veya buğday), tuz ve su kullanılıyordu. Bu karışım ekmek gibi pişirildikten sonra parmak şeklinde dilimlenip tekrar fırınlanıyordu. O zamanlar bu kuru yol yemeğinin tercih edilme sebebi hem her koşulda uzun süre dayanması hem de hafif ve taşınabilir olmasıydı. Bisküvi denizcilerin de en önemli besin kaynağıydı. Çünkü o koşullarda ekmekten daha uzun süre saklanabiliyordu. Önceleri şekersiz yapılan bisküviler daha sonra hem tuzlu hem de tatlı olarak yapıldı. Giderek bisküvilerin yapımında kullanılan malzemeler de çeşitlendi. Taze veya kuru meyveler, çikolata, vanilya, anason, hindistancevizi kullanılır oldu. İtalya’daki adıyla biscotti o kadar çok popüler oldu ki her bölge kendi aromalı versiyonunu geliştirdi.
Peksimetin tarihteki yolculuğu
Yaklaşık 1500 yıl önce üç genç çiftçi Bizantion’a varmak üzere yayan olarak yola çıkarlar. Vardıklarında ellerinde çifte pişmiş ekmeklerinden başka bir şeyleri yoktur. Yol boyunca yanlarında taşıdıkları o ekmek ‘paxamas’tır. Gençlerden biri, İustinos daha sonra Bizans İmparatoru olacaktır. Onun imparatorluğa giden bu uzun yürüyüşündeki yol yemeği peksimettir. Yani bugün, Yunanistan’da hâlâ birçok öğünde bulunan, kuru ve kaskatı pişirilmiş bir dilim arpa ekmeği… Bundan çok daha eski bir tarihte ise Mısırlılar, ekmeği daha uzun süre koruyabilmek için önce içine bal eklemişler daha sonra iki kere pişirme yöntemini kullanmışlar. Firavun mezarlarındaki duvar resimlerinden birinde ekmek fırınının ateşini körükleyen bir işçi figürü bulunuyor.
Çerkeslerin yol yemeği Başka bir coğrafyada, Kafkasya’da Çerkeslerin ‘ğomıle’ dediği bir yol yemeği var. Bu yemeğin yapılışı ise şöyle: Etler kendiliğinden kemiklerden ayrılıncaya kadar uzun bir süre kaynatılıyor. Kemikler çıkarıldıktan sonra darı ekleniyor. İki malzeme iyice karışıp özleşinceye kadar pişirmeye devam ediliyor, ardından baharatlar ekleniyor. Karışım iyice bulamaç haline gelince bir yüzeye yayarak kurutuluyor. Kuruduktan sonra toz haline getirilip kullanılıyor. Bazen de balla karıştırılıp bilye şeklinde macun haline getiriliyor. Bu yol yiyeceği, Çerkeska denilen geleneksel giysinin göğüs kısmındaki fişekliklerin içinde taşınıyor. Uzun bir yolculuk sırasında, bir adet fişekliğin içindeki toz ğomıle bir öğün hatta bir gün tok tutabiliyor.
Önceleri şekersiz yapılan bisküviler daha sonra hem tuzlu hem tatlı olarak yapılmaya başlandı. giderek içine koyulan malzemeler de çeşitlendi.
Şef Marıa rıchter’den Zencefilli Bı scottı tarifi
Yaklaşık 24 adet bisküvi
Malzemeler: 2 su bardağı un 3 yemek kaşığı oda sıcaklığında tereyağı 2/3 su bardağı şeker 2 yumurta 1 tatlı kaşığı kabartma tozu 1 tatlı kaşığı toz tarçın 1 tatlı kaşığı toz zencefil ¼ tatlı kaşığı öğütülmüş karanfil ¼ tatlı kaşığı deniz tuzu 1 su bardağı öğütülmüş badem (isteğe bağlı) 2-3 yemek kaşığı rendelenmiş taze zencefil (isteğe bağlı)
Yapılışı: Fırını 175 dereceye ısıtın. Şekeri ve yağı kremamsı bir kıvama gelene kadar mikserle çırpın. Yumurtaları ekleyip çırpmaya devam edin. Bütün kuru malzemeleri karıştırın. Yumurtalı karışıma ekleyin. Çırpıcıyı düşük hıza getirip karıştırmaya devam edin. Bademleri ve rendelenmiş taze zencefili ilave edin. Hamuru bir parça streç filme sarıp 15 – 20 dakika buzdolabında bekletin. Sonra çıkarıp iki parçaya bölün. Streç film yardımıyla genişliği 5 cm, yüksekliği 2.5 cm olacak şekilde hamurlara biçim verin. Fırın tepsisine bir parşömen kâğıdı yerleştirin. Bisküvi hamurlarını dizin. Fırının orta rafında kenarları kızarana dek 30 dakika kadar pişirin. Fırından çıkarın. Tırtıklı bir bıçakla ince dilimleyin. Tekrar tepsiye yerleştirin. Üzerleri hafifçe kızarana kadar 15 – 20 dakika daha pişirin. Soğutma teli üzerinde 7-8 dakika bekletin. İşte size güzel demlenmiş bir çayın veya kahvenin yanında yiyebileceğiniz nefis bir biscotti…
Yazı: Sine Boran Art