Kışın salep içilir

by Basak Oksak

Kış mevsiminin olmazsa olmaz içeceklerinden… İçinizi ısıtmaya şöyle bol tarçınlı, dumanı tüten sıcacık ve lezzetli bir fincan salep yeter…

Sonbahar ve kış aylarında yaygın olarak tüketilen, iç ısıtıcı bir içecek olan salep, toz halinde satılıyor. Soğuk su veya süt ile karıştırılıp katılaşana kadar kaynatılıyor, üzerine isteğe göre tarçın serpilerek içiliyor.

Salep, Türkiye ve Batı Asya’da ender olarak bulunan orkidenin köklerinden elde ediliyor. Genel olarak ormanlık, makilik, çayırlık ve zeytinlik alanlarda yetişen orkide, ülkemizde Anadolu’da; Kastamonu, Silifke, Antalya, Muğla, Safranbolu ve Kahramanmaraş gibi ilerimizde yetişiyor. Türkiye’de yaklaşık 150 orkide türü bulunuyor ve bunların yüzde 30’u salep üretimi için kullanılabiliyor.

Salep mi, sahlep mi?

Türk Dil Kurumu’na göre bu içeceğin doğru yazılış ve okunuşu ‘salep’. Arapçada sahlap dendiği için bu kelime Türkçede ‘sahlep’ şeklinde de söyleniyor. Salep diğer başka dillerde de ‘h’ harfi ile yazılıyor. Azerice ve İbranicede ‘sahlep/sahlab’ deniyor. Yunancada ‘salepi’; Sırp, Makedon ve Boşnak dillerinde ise ‘sale’p olarak adlandırılıyor.

Salep Arapçada ‘tilki testisi’nden geliyor. Latincede orkideyi tanımlamak için kullanılan ‘orhis’ sözcüğü de ‘testis’ anlamına geliyor. İngilizcede ise ‘dogstones’ yani ‘köpek testisi’ anlamındaki sözcük, orkideleri tanımlamak için kullanılıyor.

Salep sözcüğü ilk olarak 1421 yılında Yadigâr-ı İbni Şerif tarafından ‘orkide bitkisi ve kökü’nü tarif etmek için kullanılmış. Evliya Çelebi, Seyahatname’sinde ‘orkide kökünden elde edilen toz ve bundan yapılan içecek’ için ‘salep’ sözcüğünü kullanıyor.

‘Kanun’ adlı eserinde saleple ilgili geniş bilgiye yer veren İbn-i Sina afrodizyak, iştah açıcı, balgam artırıcı, felç giderici, zihin açıcı olarak öneriyor. Salebe, Osmanlı sarayının ‘Halvahane’sinde her sene padişahlar için pişen macunların kaydedildiği defterde de rastlanıyor.

Evde salep yapımı

(1 kişilik)

Malzemeler:

1 su bardağı süt (içeceğiniz bardağı ölçü alın)

1 çay kaşığı hakiki toz salep (aktarlardan alabilirsiniz)

Yarım tatlı kaşığı toz şeker (miktarını damak tadınıza göre ayarlayabilirsiniz)

Üzeri için:

İsteğe bağlı toz veya çubuk tarçın

Hazırlanışı:

Öncelikle şekeri ve salebi bir kapta karıştırın, sütün içine döküldüğünde homojen bir şekilde karışmasını sağlayın. Sütü ve karıştırdığınız şeker ile toz salebi bir tencereye koyun. Eğer şekerle salebi süt kaynadıktan sonra koyarsanız, salebin topaklanmasına sebep olabilirsiniz. Karışımı, kıvam alıp kaynayana kadar karıştırın. Kıvamını alıp, kaynayan salebin altını kapatıp servis edeceğiniz bardağa alın. Üzeri için isteğe bağlı miktarda toz tarçın ya da çubuk tarçın serperek servis edin. Yine tercihen toz zencefil de kullanabilirsiniz.

Püf noktası

Eğer salebinizin daha koyu kıvamlı olmasını istiyorsanız karışımın içine nişasta da ekleyebilirsiniz.

Özsüt

Mutfağında günlük ve en taze ürünleri kullanmaya özen gösteren Özsüt’ün hiçbir katkı maddesi içermeyen ‘gerçek salebi’, maharetli ustalarının yoğun çalışması sonucunda hazırlıyor. Salebi hazır toz veya aromadan değil, aslına uygun olarak, orkide yumrularından elde eden Özsüt’te öğütülüp toz haline getirilen salep, günlük çiftlik sütüyle karıştırıldıktan sonra tarçınla harmanlanarak misafirlere servis ediliyor.

Adres: Levent Mah. Çarşı Cad. No: 37, Beşiktaş/İstanbul  Tel: 0212 283 68 77

Emirgan Sütiş

Pazar kahvaltısı denilince ilk akla gelen mekânlardan Emirgan Sütiş, gerçek salebin en doğru adreslerinden biri. Kendi çiftlik sütleriyle hazırladıkları salebi, harika Boğaz manzarasına karşı yudumlayabilirsiniz.

Adres: Emirgan Mah. Sakıp Sabancı Cad. No: 46 Sarıyer/İstanbul  Tel: 0212 323 50 30

Dondurmacı Ali Usta

Dondurmacı Ali Usta, yaz aylarında önünde kuyrukların eksik olmadığı İstanbul’un ünlü dondurmacılarından. 1969’dan bu yana Moda’da hizmet veriyor. Mevsim kış olduğunda ise dondurmanın yerini nefis salep alıyor.

Adres: Caferağa Mahallesi Moda Caddesi No: 176 Kadıköy/İstanbul    Tel: 0216 414 18 80

Yeniköy Kahvesi

Caddeden dik bir merdivenle çıkılan, ağaçların arkasına gizlenmiş bir gizli bahçe. Yeniköy Kahvesi kışın bol tarçınlı, lezzetli bir salep içmek isteyenlerin uğrak yeri oluyor. Şömine keyfi de cabası…

Adres: Yeniköy Mahallesi Kürkçü Faik Sokak No: 4 Sarıyer/İstanbul Tel: 0212 299 38 10

Çınaraltı Çay Bahçesi

Yine Boğaz manzarası ama bu defa Boğaz’ın Anadolu Yakası… Tarihi Çınaraltı Çay Bahçesi doğal, samimi, huzurlu atmosferi ile yıllardır İstanbulluları ağırlıyor. Çok sevilen salebi de klasik lezzetlerden.

Adres: Çengelköy Mahallesi, Çınarlı Cami Sokak No: 4 A, Üsküdar/İstanbul  Tel: 0216 422 10 36

Zeynel muhallebicisi

Tarihi köklü mekânlardan Zeynel Muhallebicisi’nde üç çeşit salep seçeneği var. Fındıklı ve dondurmalı saleplerden dilediğinizi seçip keyifle yudumlayabilirsiniz.

Adres: Yeniköy Mahallesi, Köybaşı Cad. No: 167, Sarıyer/İstanbul  Tel: 0212 262 89 87

Tarihi Oktay Kurabiye Fırını

Beşiktaş’taki meşhur kurabiye fırınını üç kuşaktır aynı aile işletiyor. Lezzet değişmesin diye Kastamonu yöresinin toz salebi yıllardır Eminönü’ndeki aynı baharatçıdan alınıyor.

Adres: Türkali Mahallesi, Yaverağa Sokak 1/A, Beşiktaş/İstanbul  Tel: 0212 258 88 92

Bunlar da hoşunuza gidebilir

Leave a Comment

Secured By miniOrange