‘Kahve’ sözcüğü, dilimizde hem içecek anlamıyla hem de kahvehaneler/kıraathaneler için kullanılmaktadır: Kahve içmek, kahveye gitmek gibi.
Dünyada açılan ilk kafe diyeceğimiz İstanbul Tahtakale’deki kahvehane, iki Osmanlı vatandaşı tarafından açıldığında döneminin okuryazar kesimi tarafından ilgi görür ve günden güne imparatorluk bünyesine yayılır. Daha sonra farklı kesimlere ait kahvehaneler ardı ardına açılmaya başlar: Yeniçeri kahvehanesi, Karagöz kahvehanesi, meddah kahvehaneleri, halk kahvehaneleri gibi. Çok sonraları bazı padişahlar tarafından bir dönem kahve içmek ve kahvehanelere gitmek yasaklansa da artık kahve kültürü sosyal, siyasi ve edebi hayatın bir parçası haline gelir.
İstanbul’un kafe kültürü
1900’lü yıllar, ‘Pera’ olarak anılan bugünkü Beyoğlu İstiklal Caddesi’nde Ekim Devrimi sonrası İstanbul’a göç eden Beyaz Ruslar tarafından birbirinden farklı yeme içme mekânlarının ardı ardına açıldığı zamanlardı. Günümüzde kafeleri temsil eden ve ‘kahve’ diye anılan bu mekânlar; döneminin sanat, edebiyat ve kültür insanlarının buluştuğu, sosyalleştiği, vakit geçirdiği ve yeni çalışmalara dair fikirler ürettiği yerler olarak rağbet görüyordu.
Edebiyat tarihimizin en güzel anları
Edebiyatımızın en önemli isimlerinden yazar, şair ve çevirmen Salâh Birsel; bu ‘kahve’ kültürü içinde bulunmuş, dönemine tanıklık etmiş bir isim. Çok sonraları, anılarını yazdığı ve ‘Salah Bey Tarihi’ diye bilinen beş kitaplık serinin ilk çalışması olan ‘Kahveler Kitabı’nda, döneminin kafeleri yani kahveleri üzerinden içinde bulunduğu edebiyat camiasıyla vakit geçirdiği Pera/Beyoğlu ve İstanbul’un sosyo-kültürel yaşamına dair gözlemlerini mizahi bir dille kaleme alıyor. Bu kahvelerde Orhan Veli’den Sait Faik’e, Arif Dino’dan Abidin Dino’ya, Nâzım Hikmet’ten Orhan Kemal’e, Neyzen Tevfik’ten Sabahattin Ali’ye ve daha nicelerine rastlıyoruz. Kitap, yer yer gülümsetirken yer yer de hüzünlendiriyor. ‘Kahveler Kitabı’, sadece bu anıları anlatmakla kalmıyor, kahvenin bulunmasını, dünyaya yayılışını ve kafe/kahvehane kültürünün tarihsel sürecini de ele alıyor. Aynı zamanda bir kent kitabı olan ‘Kahveler Kitabı’, İstanbul’un en güzel zamanlarına da tanıklık ediyor.
Tarihi, edebiyatı, anıları ve yeme içme kültürünü aynı anda sevenler için ‘Kahveler Kitabı’ keyifle okuyacağınız bir kitap.
Yazar: Salâh Birsel
Yayınevi: Sel Yayıncılık
Sayfa Sayısı: 278
Fiyatı: 26 TL