İlk besin olan anne sütünden sonra, süt ve süt ürünleri tüm dünya genelinde temel besin gruplarından biri olarak kabul ediliyor. İstanbul Okan Üniversitesi Hastanesi Beslenme ve Diyet Uzmanı Dyt. Sinem Usuk, günlük tüketmemiz gereken süt miktarı ve dikkat edilmesi gerekenleri anlatıyor…
Süt grubunda yer alan başlıca besinler; süt, yoğurt, kefir ve peynir. Süt grubu besinler; protein, kalsiyum ve B12 vitamini başta olmak üzere birçok besin öğesinin önemli kaynağı. Bu grupta bulunan kalsiyumun diğer besinlerde yer alan kalsiyuma kıyasla insan vücudu tarafından daha iyi kullanıldığını biliyoruz. Kalsiyum, kemik-diş sağlığının devamı ve gençlik döneminde kemik mineral içeriğinin desteklenmesinde rol alan en önemli öğe. Beslenmemizin temel kalsiyum kaynağını ise süt ve süt ürünleri oluşturuyor.
Süt ve süt ürünlerinin içerdiği kaliteli protein her yaş grubunda vücudun çalışması; çocukluk döneminde büyüme, yetişkinlikte ise doku onarımının sağlanması için gerekli. Bu grupta yer alan B vitaminleri ise başta kırmızı kan hücreleri ve sinir hücreleri olmak üzere vücutta önemli işlevlere sahip.
Süt ve süt ürünleri yağ içeriği yönünden de zengin bir grup. Doymuş yağ ve kolesterol ile birlikte yağda eriyen A vitaminini de içeriyorlar. Süt ürünün içerdiği yağ miktarı tercih edilen çeşide göre değişiyor. Kaşar peynirinin yağ içeriğinin çok yüksek olduğunu, lor peynirinde çok daha düşük yağ miktarı bulunduğunu görüyoruz. Dolayısıyla kişiler mevcut sağlık koşullarına göre tercih edecekleri süt grubu çeşidini beslenme ve diyet uzmanlarıyla birlikte değerlendirmeli. Peynirlerin ise genel itibarıyla tuz içeriğinin yüksek olduğunu, tuz kısıtlaması yapması gereken bireylere hatırlatmakta fayda var.
Günlük ne kadar tüketilmeli?
Tüketilmesi gereken miktar; yaş, cinsiyet ve fizyolojik duruma (büyüme ve gelişme dönemi, gebelik ve emzirme dönemi, yaşlılık vb.) göre değişiklik gösteriyor. Günlük tüketilmesi önerilen miktarlar 1-3 yaş grubu çocuklarda 4 porsiyon, 4-6 yaş grubu çocuklarda 3-4 porsiyon, 7-9 yaş grubu çocuklarda 3 porsiyon, 10-18 yaş grubu çocuklarda 4 porsiyon, yetişkinlerde 3 porsiyon ve 65 yaş üzeri bireylerde ise 4 porsiyon.
Bunu bir örnekle açıklayacak olursak, günlük 4 porsiyon süt ve süt ürünü tüketmesi gereken 6 yaşında bir çocuk; sabah kahvaltısında 1,5-2 dilim peynir (60 gr)ve 1 bardak (200 ml) süt, öğle veya akşam yemeğinde 3-4 kaşık (150-200 ml) yoğurt, akşam uyumadan önce içeceği 1 bardak süt veya 1 bardak ayran/kefir (350 ml) ile günlük ihtiyacını karşılıyor. Sizler de kendi yaş grubunuz ve ihtiyacınıza göre günlük süt ve süt ürünleri tüketiminizi yukarıda bahsettiğim örneğe benzeterek düzenleyebilirsiniz.
Meyveli sütlere dikkat!
Süt ve ürünleriyle ilgili önemli bir diğer nokta da dışarıdan hazır satın aldığınız ‘meyveli’ etiketiyle satılan süt, yoğurt, kefir tercihleriniz. Sağlıklı bir seçim yaptığınızı düşünürken vücudunuza yüksek miktarda işlenmiş (rafine) şeker aldığınızı hatırlatır, bu ürünler yerine kendiniz taze mevsim meyveleri ekleyerek süt ve süt ürünlerini zenginleştirmenizi öneririm.
Sinem Uzuk – Diyetisyen