Okula Dönüşte Sağlıklı Beslenme

by efe

Çocukların sağlıklı bir beslenme düzenine sahip olması, büyüme ve gelişmelerinin yanı sıra okul başarıları içinde önem taşıyor. Özellikle içinde bulunduğumuz pandemi döneminde, yüzyüze eğitime başlayan çocukların bağışıklığını güçlendirmek için yeterli ve dengeli beslenmeleri daha fazla önem kazanıyor. İşte uzmanlardan uygun beslenme önerileri, önemli tavsiyeler ve uyarılar…

ÇOCUKLARIN  BESLENME  ÇANTALARINDA NELER OLMALI?

Yeterli ve dengeli beslenmenin çocukların okul başarısını olumlu etkilediğini hepimiz biliyoruz. Beslenme uzmanı, Sürdürülebilir Yaşam Aktivisti ve UN FAO destekçisi Dilara Koçak çocukların beslenme çantalarında neler olması gerektiği konusunda ebeveynlere önemli tavsiyelerde bulunuyor, beslenme stratejilerini sıralıyor… Yeni eğitim öğretim dönemi ebeveynlerin çocuklarının beslenmesini gözden geçirmeleri için bir fırsat. Ebeveynler, yeterli ve dengeli beslenme sayesinde çocuklarına eğitimlerine odaklanmaları için ihtiyaç duyacakları enerjiyi sağlayabiliyor. Bunun için tam tahıllar, meyve ve sebze, et/et alternatifi ve süt ürünlerini içeren besin gruplarına beslenme çantalarında dengeli bir şekilde yer verilmeli. Ayrıca ara öğünler için taze meyve, fındık, badem gibi sağlıklı alternatifler de çocuklar için ideal. Öğle yemeği için peynir gibi protein kaynağı bir besin ile sandviç veya tost, yanına ise ayran pratik bir öğün seçimi olabilir. Diğer yandan kötü beslenmenin ve aşırı fast-food tüketiminin diyabet, obezite ve bazı kanser türleri gibi diğer ciddi tıbbi durumlarla ilişkili olduğunu unutmamak gerekiyor. İlave şeker içermeyen, yüksek lif kaynağı, vitamin ve mineral içeren taze besinleri atıştırmalık olarak tercih etmek en sağlıklısı olacaktır. Tüm bu öğünler için ebeveynlerin satın aldıkları kırmızı et, balık, bal ve sebze ve meyve ürünlerinin izlenebilirlik bilgilerine ulaşarak çocuklarının beslenme çantalarına gerçekten hangi gıdaları koyduklarını bilmeleri de gerekiyor.

ÇOCUKLAR İÇİN BESLENME STRATEJİLERİ

• Çocuklar için en iyisi düzenli bir beslenme programı içinde beslenmeleridir. Yemekler düzenli olmadığında çocuklar gün boyunca daha fazla abur cubur tüketirler ve bu nedenle de yemek zamanında aç olmazlar. Bu nedenle yemekleri düzeni bir şekilde yeme alışkanlığı kazandırmak iyi olacaktır.

• Çocuklarınızı yemekle ödüllendirmek yerine sevgi ve ilgiyle ödüllendirin ve yemeği ceza olarak da kullanmayın.

• Yemek zamanı iyi bir aile zamanı olabilir. Çünkü çocuklara besleyici besinleri yemelerini söylemekle bunu göstermek çok daha farklı etki yaratmaktadır. Hem de bu onlara sosyal davranış için olumlu bir model oluşturur.

• Neyi, ne kadar yiyeceklerine karar vermeleri konusunda şans tanıyın.

• Öğünleri planlaması ve yemekleri hazırlaması için fırsat verin.

• Çocukların favori yemeklerine sebzeler ekleyebilirsiniz.

• Çorbalara sebze veya fasulye ekleyerek zenginleştirebilirsiniz.

• Çiğ sebzeleri de yemeleri için alıştırabilirsiniz.

• Çocuklar sebzelerin parlak renkli ve kıtır kıtır oluşunu severler.

• Sebzeler ve meyvelerle ilgili boyama kitapları bulabilirsiniz.

• Çocuklarınıza neyi, ne kadar yiyeceklerine karar verme konusunda şans tanıyın. Genelde oyun çağı ve okul çağı çocuklar sizin yediklerinizin 1/4’ü 1/3’ü kadar yemek yiyebilirler. Ayrıca tabağına yemeği servis ederken az miktarda yemek koyup yeniden istemelerini sağlayın.

• Çocuklar eğer yemekle oynamaya başlamışsa bu, onların

doydukları anlamına gelir. Bu nedenle çocuğunuzun masadan uzaklaşmasını sağlayabilir veya tabağını alabilirsiniz. Tabağındaki her şeyi bitirmesi için baskıcı davranmayın, çünkü böle davranmanız ileri yaşlarında o besinden hoşlanmamasına veya kilolu olmasına neden olabilir.

• Aktivite çocuğun iştahını arttırır. Yemeklerden önce biraz aktivite yapmasını sağlamanız veya onunla oynamanız çocuğunuzun acıkmasına ve daha mutlu bir şekilde yemek yemesini sağlayacaktır.

•Çocukların öğünleri planlaması ve yemekleri hazırlaması için fırsat verin. Onun yemek yemesini zevkli hale getirmek ve besinleri sevdirmek için besinleri onları neşelendirecek şekilde servis etmeye çalışın.

• Onları zorlamadan yeni besinler denemeye teşvik edin.

•Bu dönemde çocuklar ve gençler psikolojik olarak dalgalanmalar yaşadıkları için eğer çocuğunuzun vücut ağırlığı ile ilgili bir sıkıntısı varsa ona yaklaşımınızda dikkatli olmalı ve onu kırıcı şekilde bunu dile getirmemelisiniz, uzmandan yardım almayı deneyin.

• Eğer içinde bulunduğu şartlardan dolayı dışarıda yemek tüketimleri genelde yağlı ve kalorili oluyorsa, evde hazırladığınız besinler besin değeri yüksek ve az yağlı olacak şekilde hazırlanabilir.

BAĞIŞIKLIĞI GÜÇLENDiRECEK DOĞRU BESLENME PROGRAMI NASIL OLMALI?

Çocukların beslenme programlarının bağışıklıklarını kuvvetlendirecek şekilde düzenlenmesi gerekiyor. Sofra / Compass

Group Türkiye Ülke Diyetisyeni Emel Terzioğlu Arslan , çocukların özellikle okul döneminde bağışıklık fonksiyonunun sürdürülmesi için beslenme konusunda önemli uyarılarda bulunuyor.Uzun bir süre eğitimlerini evden sürdüren çocuklar için yüz yüze eğitim dönemi başladı. Pandemiyle mücadele ettiğimiz bu dönem, aileler, öğretmenler ve öğrenciler için soru işaretlerini beraberinde getiriyor. Maske, mesafe ve hijyen kurallarına uymak kadar, virütik ve bakteriyel hastalıklardan korunmak için tüketilen besinlere dikkat etmek ve bağışıklık sistemini güçlendirmek en önemli konuların başında geliyor. Özellikle gelişme çağındaki çocuklar kalabalık ortamlarda enfeksiyon hastalıklarına çok daha kolay yakalanıyor, bu nedenle yeterli ve dengeli beslenmeleri hayati önem taşıyor. Çocukların beslenme programlarının bağışıklığını kuvvetlendirecek şekilde düzenlenmesi gerekiyor.

ÇOCUKLAR HANGI VITAMINLERI ALMALI?

Çocuklar, yetişkinlerden farklı olarak her yaşta büyüme ve gelişme gösterdiklerinden daha fazla protein ve enerjiye ihtiyaç duyuyor. Yeterli miktarda çinko, demir ve A, B12, B6, C, D ve E vitaminlerinin alınması, bağışıklık fonksiyonunun sürdürülmesi için gerekli. Bağışıklık sistemiyle ilgili birçok çalışmada D vitaminin önemi vurgulanıyor. Bununla birlikte bağışıklık sisteminin güçlendirilmesi için antioksidan açısından zengin gıdalar tüketilmeli. Özellikle kivi, nar, kırmızı meyveler, mandalina, portakal gibi meyveler ile karnabahar, brokoli, ıspanak, roka, pazı, maydonoz, kereviz, soğan, sarımsak gibi sebzeler antioksidan kapasitesi yüksek besinler. Ayrıca soğan ve sarımsak antibiyotik özelliği sayesinde de enfeksiyonlara karşı koruyucu bir rol üstleniyor. Bunun dışında bağırsaklar bağışıklık sisteminin yönetildiği bir organ olduğu için bağırsakları korumak da çok önemli. Dolayısıyla bağırsak florasını koruyup vücut direncini artırmak için kefir, yoğurt gibi probiyotik gıdalar tüketilmeli ve gerekiyorsa probiyotik takviyeler alınmalı. Bağışıklık sisteminin güçlendirilmesinde baharatların gücünü de unutmamak gerekiyor. Özellikle zencefil ve zerdeçal içerdiği birçok vitamin, mineral ve antioksidan bileşikler sayesinde bağışıklık sistemini güçlendiriyor. Ayrıca yulaf da beta glukan içeiği sayesinde vücut direncini artırıyor.

BAĞIŞIKLIĞIMIZI GÜÇLENDIRMEK IÇIN BESLENMEMIZDE NELER YAPABILIRIZ?

• Öncelikle yeterli ve dengeli beslenme sağlanmalı.

• Günde 5 porsiyon sebze ve meyve tüketilmeli ve mevsiminde olmasına özen gösterilmeli.

• Haftada en az 2 kez balık tüketimi omega-3 içeriğinden dolayı büyük önem taşıyor.

• Beslenmeye mutlaka kurubaklagil eklenmeli.

 Kırmızı et ve işlenmiş et tüketimi yerine yumurta, balık, hindi ve kurubaklagiller gibi sağlıklıve kaliteli poteinlerin tüketimi tercih edilmeli.

• Beyaz un, rafine şeker ve paketli gıda tüketimi azaltılmalı.

• Zeytinyağı, avokado, fındık, ceviz, çiğ badem gibi sağlıklı yağlar tercih edilmeli.

• Bol bol su tüketilmeli.

KAHVALTI ÇOCUKLARIN OKUL BAŞARISINI ETKİLİYOR

Çocukların beslenme alışkanlıklarının gelişmesinde aile, okul ve yaşadıkları ortam en önemli etkenler. Okul çağı çocuklarının beslenmesi, bedensel ve zihinsel gelişimleri için oldukça önemli bir yere sahip . İstanbul Okan Üniversitesi Hastanesi Beslenme ve Diyet Uzmanı Dyt. İrem Aksoy, okul çağı çocuklarının beslenmesi hakkında bilgiler verdi. Yaşam boyu sürecek tutum ve davranışların kazanılmaya başlandığı bu dönemde sağlıklı beslenmeleri konusunda iyi alışkanlıklar edinmeleri yetişkinlik dönemlerini daha kaliteli geçirmeleri açısından önemli. Yeni dokuların yapımı, bedensel ve zihinsel olarak gelişimin sağlanması, dengeli-yeterli miktarda protein, yağ, karbonhidrat ve vitamin-mineralleri alınmasıyla mümkün olur. Okul çağı çocuklarının aile, arkadaş ve öğretmenlerinin yanı sıra  okul  kantini gibi besine ulaşabildikleri ortamlar da çocukların beslenmesinde önemli rol oynuyor.  Okul  çağında görülen; zayıflık veya şişmanlık, anemi (kansızlık), vitamin-mineral eksiklikleri ve diş çürükleri gibi sağlık sorunları beslenme kaynaklı olabiliyor.  Bu dönemde çocukların enerji ve besin öğesi gereksinimleri yüksek, aynı zamanda duygusal ve bedensel gelişimleri de çok hızlı oluyor. Dolayısıyla ailelerin çocuklarının beslenmesi hakkında doğru bilgiye ulaşmaları ve süreci iyi yönetmeleri gerekiyor.

BESLENMEDEKI SORUNLARIN NEDENI NE OLABILIR?

Çocukların  okula  gitmeleri için güne erken başlamaları sabah kahvaltısı yapmalarını güçleştirebilir hatta kahvaltı yapmadan güne başlamalarına sebep olabilir. Okulda kalma sürelerinin uzun olmasıyla birlikte çocuklar uzun saatler aç kalabilir. Okulda sağlıklı besinlere ulaşmaları zor olabilir. Okula yeni başlayan çocuk ev dışında ve ailesinden ayrı olarak kendi başına beslenmeye alışkın olmayabilir. Fiziksel olarak çok hareketli olabilir ve besinlerden aldığı enerji yeterli gelmeyebilir. Bu durumlar göz önünde bulundurularak gelişim ve büyümenin hayati önem taşıdığı okul çağı çocuklarının beslenmesi özenle takip edilmeli. Çocuklarının sağlığını ve akademik başarısını önemseyen tüm ailelerin beslenme açısından dikkat etmeleri gerekenleri sıralayalım…

SAĞLIKLI BESLENMEYİ VE ÖĞÜN ATLAMAMAYI ÖĞRENMELİ

Öğrenme çağında olan çocuğa, beslenme ve sağlıkla ilgili temel bilgileri ilk olarak ailenin ve daha sonra ise okulda öğretmenlerinin vermesi gerekir. Ayrıca çocuğa  beslenmesi  için zaman ayarlaması yapması, öğün atlamaması ve kendi beslenmesi  hakkında sorumluluk alması gerektiği öğretilmeli. Uzun süre açlık yaşayan çocuklarda dikkat dağınıklığı, öğrenme güçlüğü ve bedensel güçsüzlük gibi sorunlarla karşı karşıya kalınabilir.Okulda  ya da evde ailesi-öğretmenleri tarafından çocuğun günlük alması gereken enerji ve besin öğeleri ayarlanıp yeterli bir şekilde tüketilmesi sağlanmalı. Ek olarak hem okulda hem de evde besinlerin yararlarından bahsedilmeli ve çocuğa sağlıklı beslenme alışkanlığı edinmesinde yardımcı olunmalı.  Bütün gece besin alımı olmadan aç kalan vücudun, sabah kahvaltısına ihtiyacı var. Çocuk güne istediği bir kahvaltı seçimiyle başlamalı; peynirli tost, meyveli yoğurt-süt veya ballı süt gibi. Sabah kahvaltısını atlayan çocuklar akademik olarak daha başarısız olabiliyor.

BESİNLERİN SAĞLIĞA YARAR VE ZARARLARINI ÖĞRENMELİ

Çocukların beslenme alışkanlığı diş sağlığı için de önemli. Daha az şekerli ve basit karbonhidratlı besinler, daha çok süt ürünleri tüketmeleri önerilmeli. Gazoz gibi asitli ve şekerli içecekler, bisküvi gibi paketlenmiş ve işlenmiş gıdalardan uzak durmaları gerektiği öğretilmeli. Ana öğünlere ek olarak ara öğünler planlanmalı dolayısıyla çocuğun açlık süresi ve kan şekeri dengesi kontrol altına alınmalı. Ara öğünlerde paketlenmiş ve sağlıksız gıdalar yerine kuruyemişler, taze ve kuru meyveler, süt, yoğurt, ayran veya ev yapımı kek, börekler gibi sağlıklı atıştırmalıklar planlanmalı.

OKUL VEYA EVDE TÜKETTİKLERI BESİNLER DENETLENMELİ

Okullarda tükettikleri yemeklerin yeterli ve dengeli olmasının yanında temiz ve sağlıklı şekilde hazırlanmış olmasına da dikkat edilmeli. Günümüzde çocuklar hem okulda hem de dışarda arkadaş ve aileleriyle birlikte hızlı yemek sistemine yöneliyor. Bunların çoğu  beslenme  açısından uygun değil ve çocukların porsiyon kontrolü sağlamalarını olumsuz etkileyebiliyor. Okul  çağı çocuklarının beslenmelerinde bulunan  besin  grupları açısından değerlendirme yapıldığında, tahıla dayalı olduğu, hazır meyve suyu, şeker, bisküvi, poğaça, cips gibi sağlıksız besinlerin fazlaca yer aldığı gözlemleniyor. Bu nedenle beslenme çantalarının hazırlanması ya da okulda ulaşabilecekleri besinler konusunda anne ve sınıf öğretmenleri bilinçlendirilmeli, konuya hâkim beslenme uzmanlarından destek alınmalı.

Bunlar da hoşunuza gidebilir

Secured By miniOrange