İki yıl süren yükselişin ardından kakao piyasasında rüzgâr tersine döndü. Arz bolluğu, zayıf talep ve fon satışlarıyla fiyatlar yılbaşından bu yana yüzde 48 geriledi. Asya ve Avrupa’da işleme hacmi düşerken, Batı Afrika’da güçlü hasat beklentisi fiyatları baskılıyor.
Kakaoda arzın rahatlaması, küresel talepteki yavaşlama ve spekülatif pozisyonların çözülmesiyle birlikte kakao fiyatları hızla geriliyor. New York Borsası’nda işlem gören kakao vadeli kontratları 5 bin 800 dolar/ton seviyesine kadar düşerek son 20 ayın en düşük düzeyini gördü.
Ekonomim’den Evrim Küçük’ün haberine göre fiyatlar yılbaşından bu yana yaklaşık yüzde 48 geriledi. Özellikle son bir ayda yaşanan yüzde 14,3’lük düşüş, Şubat 2024’ten bu yana en sert geri çekilme olarak kayda geçti.
Londra kakao kontratlarında da benzer bir tablo var. Son bir yılda fiyatlar yüzde 26 gerileyerek ton başına 4.100 sterline indi. Böylece iki yıldır süren yükseliş trendi, arz bolluğu ve zayıf talep baskısıyla yönünü tersine çevirdi.
Küresel işleme miktarı azalıyor
Küresel çikolata üretiminin en önemli göstergesi olan kakao işleme miktarlarında da sert düşüşler dikkat çekiyor. Asya’da üçüncü çeyrekte kakao işleme miktarı yıllık yüzde 17 azalarak 183.413 tona geriledi. Avrupa’da ise aynı dönemde yüzde 4,8’lik düşüşle 337 bin 353 tonluk işleme gerçekleşti. Kuzey Amerika’da çikolatalı şekerleme satışları da yüzde 21’in üzerinde gerileyerek talepteki zayıflığı teyit etti. Bu veriler, küresel tüketimin yavaşladığını ve fiyatlar üzerindeki baskının artmaya devam ettiğini gösteriyor.
Batı Afrika’da hava koşulları arzı destekliyor
Fiyatlardaki düşüşte, arz cephesinde yaşanan rahatlama da belirleyici rol oynuyor. Fildişi Sahili ve Gana’da görülen elverişli hava koşulları, 2024/25 sezonu için güçlü bir hasat beklentisini güçlendirdi. Bloomberg’in verilerine göre, 2025/26 döneminde küresel kakao piyasasında 186 bin tonluk bir arz fazlası oluşabilir.
Uluslararası Kakao Örgütü (ICCO) de 2024/25 sezonunda üretimin yüzde 7,8 artarak 4,84 milyon tona ulaşacağını tahmin ediyor. Bu öngörüler, kısa vadede kakao fiyatlarının üzerindeki baskının sürebileceğine işaret ediyor.
Piyasa göstergeleri: Fildişi Sahili, Gana ve Nijerya
Fildişi Sahili’nde 1–11 Ekim döneminde limanlara yapılan teslimatlar, geçen yılın aynı dönemine göre neredeyse yarı yarıya azaldı. Geçen yıl 100.264 ton olan teslimatlar bu yıl 48.753 tona düştü. Buna karşılık Gana’da son dört haftada yapılan teslimatlar 50.440 tonla geçen yılki 11.000 tonluk seviyenin çok üzerine çıktı.
Nijerya’da ise 2025/26 üretiminin yüzde 11 düşüşle 305.000 tona gerilemesi bekleniyor. Ağustos ihracatı ise yıllık yüzde 15 artışla 17.239 tona ulaştı.
ICCO tahminleri ve fon pozisyonları
ICCO’nun son tahminine göre, 2024/25 döneminde küresel kakao fazlası 142.000 ton olacak. Üretimdeki yüzde 7,8’lik artışın yanı sıra, fonların pozisyonları da piyasadaki satış baskısını artırıyor. Londra piyasasında net kısa pozisyon sayısı 10.771’e çıkarak son üç yılın en yüksek seviyesine ulaştı.
Talep zayıf, arz güçlü
Özetle kakao piyasasında iki yıl süren fiyat rallisi sona ermiş durumda. Asya ve Avrupa’da işleme miktarlarının azalması, Kuzey Amerika’da tüketimin gerilemesi ve Batı Afrika’daki üretim artışı birleşince fiyatlar hızla geri çekiliyor. Analistler, arz fazlasının devam etmesi ve fonların satış yönlü pozisyonlarını artırması nedeniyle kısa vadede fiyatların yeniden yükselme ihtimalinin zayıf olduğuna dikkat çekiyor.
Kaynak: Gazete Oksijen