Ekmek pek çok kültür için en önemli besin kaynağı. Azerbaycan mutfak kültüründe de ekmek başrolde. Özellikle de ev yapımı ekmekler sağlıklı ve besleyici oluşlarıyla bir adım öne çıkıyor. Henüz kendi ekmeğinizi kendiniz yapmadıysanız denemenin vakti gelmiştir belki de…
Yazı ve fotoğraflar Nurana Novruz – Food Stylist
Dünyanın başka bir ülkesi yoktur ki, orada ekmekle ilgili arkeolojik kazıntılar yapılmasın ve ekmekle ilgili pek çok şeye tapılmasın. Azerbaycan’da yapılan kazı çalışmaları sonucunda MÖ 6-7 bin yıllarına ait buğday türleri ortaya çıkarıldı. Bu da ekmeğin bizim için ne kadar değerli olduğunu kanıtlıyor.
Ülkemizde ekmeğin birçok çeşidi bulunuyor: Tandır ekmeği, lavaş (yuka, yuvarlanma), gözleme, ince, kalın, kete, mayasız ekmek, ceviz ekmeği, bademli ekmek şeklinde liste uzuyor. Ama tüm bu ekmek çeşitlerinin içinde en çok bilinen ve tüketileni tandır ekmeği.
Tandır ekmeği nasıl hazırlanır?
Tandır ekmeği, yerde, etrafı çamurla sıvanmış bir çukurun içerisinde pişiriliyor. Bu ekmeği pişirmek için buğday unu, ılık su, tuz, kuru maya, yumurta sarısı, kara çörekotu gerekiyor. Malzemeler karıştırılarak hamur yoğuruluyor ve olması için bekletiliyor. Sonrasında ekmeğe uzun ve oval şekli veriliyor, üzerine yumurta sarısı ve çörekotu eklendikten sonra sıcak tandırda pişiriliyor.
Tandır ekmeği esasen Azerbaycan’da köylerde pişiriliyor. Ve bu geleneksel ekmeği pişirmeyi daha çok anneler, nineler yani daha yaşlı kadınlar tercih ediyor. Çünkü tandır ekmeğini pişirmek emek istiyor. Ama o kadar lezzetli bir ekmek ki sonunda tüm bu emeğe değiyor. Özellikle sıcakken yanında peynirle tadına doyulmuyor.
Tam buğday mayalı ekmeği ve ev yapımı çavdar ekmeği de keyifle hazırladığım ve severek tükettiğim diğer ekmek çeşitleri. Onların tarifini de sizinle paylaşmak istiyorum. Şimdiden afiyet olsun…
Tam buğday unlu mayalı ekmek
Uzun süredir bu tarifle ekmek yapıyorum ve nihayetinde istediğim kıvamı tutturdum. Bundan dolayı gönül rahatlığı ile tarifi sizinle de paylaşmak istedim sevgili ekmekseverler.
Malzemeler:
6 su bardağı beyaz buğday unu
2 su bardağı tam buğday unu
1 yemek kaşığı tuz
1 çay kaşığı toz şeker
3.5 su bardağı ılık su
1 paket hazır maya
Zeytinyağı
Yapılışı:
Kuru malzemeler derin bir kapta karıştırılır. Un kesinlikle elenmeli. Malzemelerin üzerine su ilave edilir ve hamur yoğrulur. Ardından zeytinyağı ile hamuru toparlanır, üzeri streç filmle kapatılır, temiz bir mutfak bezi ile örtülür ve sıcak bir yerde 1 saat kadar kabarması için bekletilir. Hamur kabardığı zaman istediğiniz ölçüde parçalara ayırıp form verebilirsiniz. Üzeri kapaklı bir fırın kabında kapağı kapatılarak 20 dakika daha bekletilir. Sonra üzeri nazik uçlu bıçakla kesilir. Unlanarak, önceden ısıtılmış 250 dereceye ayarlı fırında üstü kapalı olarak 15 dakika, açık şekilde de 15 dakika daha pişirilir.
Ev yapımı çavdar ekmeği
Malzemeler:
1 su bardağı ılık süt
Yarım su bardağı ılık su
3 tatlı kaşığı toz şeker
1 paket yaş maya
3 su bardağı çavdar unu
1 tatlı kaşığı tuz
2 yemek kaşığı zeytinyağı
1 yemek kaşığı elma sirkesi
Üzeri için:
Un
Yapılışı:
Süt, su, şeker ve mayayı çukur bir kâsede karıştırıp eritin. Unu geniş bir yoğurma kabına alın. Ortasını havuz şeklinde açıp önce tuzu sonra mayalı karışımı ilave edip karıştırın. Zeytinyağı ve sirkeyi ilave edip ele yapışmayan kıvamlı bir hamur olacak şekilde yoğurun. Hamurun üzerini nemli bir bezle örtüp bir saat dinlendirin. Mayalanan hamura şekil verip yağlı kâğıt serili fırın tepsisi üzerine alın. Üzerini nemli bir bezle örterek 35 dakika daha mayalandırın. Dinlenen hamurun üzerine bıçakla çizik atıp un serpin. Fırının içerisine bir kâse kaynar su yerleştirin. Ekmeğinizi önceden ısıtılmış 200 dereceye ayarlı fırında üzeri kızarıncaya kadar pişirin.