Bir çeşit ön pişirme anlamına gelen terbiye, diğer bir adıyla marinasyon, etin çok daha lezzetli ve yumuşak olmasını sağlıyor. Terbiye için hangi malzemeleri kullanacağınızı ise damak zevkiniz belirliyor.
Genellikle terbiye edildiğinde etin daha yumuşak olacağına inanılıyor. Aslına bakarsanız bu çok da doğru değil. Çünkü terbiye malzemesi etin içine değil sadece yüzeyine nüfuz ediyor. Yani terbiye işleminin sadece ete lezzet katmak için yapılan bir işlem olduğunu söylemek yanlış olmaz.
Terbiye için çeşitli malzemeler kullanılıyor. Sirke, limon, şarap çeşitleri gibi asitli malzemeler, sıvı yağ, otlar, baharatlar… Her şeyden önce unutmamamız gereken iyi bir et terbiyesinin dengeli ve lezzetli olması gerektiği.
Örneğin bir bifteği terbiye etmek istiyorsanız öncelikle bifteği nasıl yemek istediğinize karar verin: Acılı, az acılı ya da orta acılı. Bu soruya vereceğiniz yanıt terbiyede kullanacağınız malzemeleri seçmek için belirleyici olacak. Ya da daha tatlı bir terbiye de istiyor olabilirsiniz tabii.
Terbiyeniz acılı mı olsun?
Eğer acılı biftek seviyorsanız, acılı bir terbiye hazırlamak için kolları sıvayabilirsiniz. İlk malzemeniz kırmızı chili biber. Şimdi sıra geldi chili bibere yakışacak sıvıya. Ev yapımı ya da hazır et suyu veya şarap kullanabilirsiniz. Bu arada acının yanına yakışacak diğer malzemeleri de düşünmeye başlayın. İnce kıyılmış sarımsak ve karabiber doğru tercihler olabilir. Mutfakta zaman geçirdikçe, farklı malzemeleri karıştırıp denedikçe zamanla hangilerinin birbiriyle uyumlu olduğunu zaten keşfedeceksiniz. Terbiyeyi hazırlarken damak zevkinize göre farklı baharatlar (kişniş tohumu, kimyon gibi) da ekleyebilirsiniz. İki – üç kaşık hakiki zeytinyağı, tuz ve karabiberle mangalda pişireceğiniz biftek için acılı terbiyeniz hazır! Dilerseniz acı miktarını azaltıp çoğaltarak kararı bulabilirsiniz.
Buzdolabında saklayın
Etinizi terbiye ettikten sonra kapaklı bir tava ya da ağzını kapatabileceğiniz kilitli bir poşetin içine koyun. Terbiye karışımının etin her yerini kaplamasını sağlayın, bunun için en az bir saat bekletin. Eğer vaktiniz varsa ve buzdolabında bir gece dinlendirirseniz daha iyi bir sonuç alırsınız. Pişireceğiniz zaman eti terbiyenin içinden çıkartın ve kâğıt havluyla kurulayın.
Eti terbiye ettikten sonra mutlaka buzdolabında saklayın, aksi takdirde yani oda sıcaklığında bekletirseniz bakteriler ürer ve et çabuk bozulur.
Eğer et için hazırladığınız terbiye karışımı fazla gelirse sakın çöpe dökmeyin! Bu karışımdan lezzetli soslar hazırlayabilirsiniz. Ama bozulmaması için onu da mutlaka buzdolabında saklayın. Ayrıca sos olarak kullanacağınız zaman buzdolabından çıkartıp kaynatın, böylece etlerden bulaşan bakterileri öldürmüş olursunuz.
Acı salsa soslu biftek
Malzemeler:
1 çay bardağı chili sos
2 adet orta boy domates (küp şeklinde doğranmış)
1 adet soğan (ince doğranmış)
100 gr konserve mısır
1 çay kaşığı sarımsak tozu
1 çay kaşığı tuz
1/2 çay kaşığı kekik
500 gr dana biftek
1 su bardağı portakal suyu
1 çay kaşığı kimyon
2 yemek kaşığı jalapeno biber
Yapılışı:
Portakal suyu, chili sos, tuz, sarımsak tozu, kekik ve kimyonu karıştırarak biftekleri bu karışımın içine iyice gömün. Marine edilmiş biftekleri 1 saat kadar buzdolabında dinlendirdikten sonra sostan çıkartın. Kalan sosu tencereye alın ve içine domates, soğan ve jalapeno biberleri ekleyip kısık ateşte 15 dakika pişirin. Etlerin her iki tarafını da ızgarada pişirin, ardından soslayın ve servis edin.
Eti doğru pişirmek lezzetini artırıyor
Sağlığımız için tükettiğimiz besinler kadar onları nasıl pişirdiğimiz de önemli. Özellikle söz konusu olan et gibi besinlerse doğru pişirme tekniklerini bilmek, lezzet ve sağlık açısından büyük fayda sağlıyor.
Besinlerinizi ızgara yaparken, mangalda pişirirken birkaç basit işleme ve pişirme yöntemine dikkat ederek hem lezzetini artırabilir hem de besin öğesi kayıplarını en aza indirebilirsiniz. Eti pişirirken ya da ızgara yaparken aşırı kavurup kömürleştirmemek, ekmeği ya da diğer nişasta içeren besinleri yakmamak, temiz yağ kullanmak gibi önlemler besinlerin hem lezzetini artırır hem de besin öğesi kaybını en aza indirir.
Kırmızı eti, tavuk ya da balığı aşırı miktarda pişirmek sağlığa olumsuz etkileri bulunan ve kısaca HCA denen heterosiklik aminler gibi zararlı olma potansiyeli olan maddelerin oluşumuna neden olabiliyor. Etinizin lezzetli ve güvenli olması için şunlara dikkat edin:
– Etin ızgarada kalma süresini kontrol edin.
– Etin sıcaklığını ölçmek için bir termometre kullanabilirsiniz, bu sayede et istenen sıcaklığa ulaştığında ızgaranın üzerinden alabilirsiniz.
– Eti çeşitli soslarla marine etmek zararlı bileşenlerin oluşmasını engelleyebilir ve bu bileşenlerden korunmada yararlı olabilir.
– Etin fazla yanmış kısımlarını tüketmemeye özen gösterin.
– Etler, kanserojen öğelerin oluşumuna meydan vermemek; vitaminlerin kaybını ve besin zehirlenmelerini önlemek için ızgara, fırın ve haşlama yöntemleriyle pişirilmeli. Kızartmadan ve kavurma yönteminden kaçınmanızda fayda var.
– Katı yağları et yemeklerinde kullanmayın, etin kendi yağı ile pişmesini sağlayın. Et kullanılarak yapılan sebze yemeklerini yağ eklemeden pişirmeye çalışın.
– Yemeklerinizi daha önceden kullanılmış olan yağlarda pişirmek sadece yemeğin tadını etkilemez, aynı zamanda polisiklik aromatik hidrokarbonlar (PAH) adı verilen kimyasalların oluşmasına da yol açar. Avrupa Gıda Güvenliği Otoritesi (EFSA), bu bileşiklerin sağlık için olumsuz etkileri bulunduğuna dikkat çekiyor ve bu nedenle yemekleri pişirirken mutlaka temiz yağ kullanılmasını öneriyor.
Eti farklı besin gruplarıyla birlikte tüketin
Yeşil sebzeler
C vitamininden zengin yeşil yapraklı sebzeler etin yanında iyi bir tamamlayıcıdır. C vitamini ette bulunan demirin vücut tarafından emilimini artıracağından, etteki demirden daha çok yararlanmayı sağlar. Ayrıca yeşil yapraklı sebzeler gerekli posa, diğer vitamin ve minerallerin de alınmasına yardımcı olur.
Tahıl grupları
Ekmek, pilav ve makarna gibi tahıl grupları başta karbonhidrat olmak üzere; B1, B6, B2 vitaminleri, önemli asitler, doğal lifler ve yağ asitleri, magnezyum, çinko, potasyum gibi önemli mineralleri içerir. Bu yüzden etle birlikte tüketilmesi çok önemlidir.
Süt ve ürünleri
Protein, kalsiyum, fosfor, B2 ve B12 vitamini olmak üzere birçok besin öğesinden zengin olan süt ve ürünlerinin menüde yer alması önem taşır. Etin yanında yoğurt, cacık veya ayran tüketmek iyi bir seçim olur.