Küçük zeytinyağcıların büyük başarısı! Türkiye’de küçük ve orta ölçekli üreticilerin zeytinyağları 2018 yılında dünyada gerçekleştirilen zeytinyağı kalite yarışmalarından toplam 110 ödülle döndü. Alınan ödüller geçtiğimiz yıla göre iki kat arttı.
Yazı:
Utku Tonguç Topal
— Bilinçli çiftçilerin yörelerinde doğru zeytincilik yaparak doğru yağları üretmeye başlaması ülkemizdeki zeytinyağlarının kalitesinin yükselmesini sağlıyor. Bu da dünyadaki sayılı zeytinyağı üreticilerinden biri olan ülkemizin markalı ve kaliteli zeytinyağı pazarında hak ettiği yere gelmesine katkı sağlıyor.
Ülkemizde kaliteli zeytinyağı üreten küçük ve orta ölçekli 46 işletme, 10 uluslararası yarışmada toplam 110 ödül kazandı. Ödüllerin 95’i Ege Bölgesi, 13’ü Akdeniz, 2’si Güneydoğu Anadolu Bölgesi üreticilerine ait. Ödül alan zeytinlerin 50’si Edremit/Ayvalık, 23’ü Memecik, 10’u Gemlik/Trilye, 8’i Domat, 6’sı Arbequina, 3’ü Çöpbaşı, 2’si Kilis Yağlık, 2’si Sarı Haşebi, 2’si Saurani, 2’si Tavşan Yüreği ve biri Delice cinslerinden elde edilen zeytinyağlarından oluşuyor.
Küçük ve orta ölçekli üreticiler, 2018 yılında dünyada altı ayrı ülkede düzenlenen 10 farklı zeytinyağı yarışmasına katıldı. Bu yarışmalardan ikisi ABD, üçü İtalya, ikisi Japonya, biri Çin ve biri de İngiltere’de gerçekleştirildi. Alınan ödüller, geçtiğimiz yıla göre iki kat arttı.
— İddialı üreticiler katılıyor
Bu yarışmalarda yağların değerlendirilmesi için organizatörlere 200 Euro civarında bir katılım payı ödeniyor. Ayrıca numunelerin yurtdışına gönderilmesi ek bir bürokrasi ve masrafa katlanmak anlamına geliyor. Bu nedenlerle dünyanın dört bir yanındaki iddialı üreticiler sadece ödül alma şansı olduğunu düşündükleri yağlarıyla yarışmalara katılıyor. Yarışma jürileri, belirli bir toplam puanı aşan zeytinyağlarına çeşitli derecelerde ödüller veriyor.
Yarışmaların yapısına göre, ödül alan zeytinyağları arasından en yüksek puanları alanlar ayrıca ödüllendirilebiliyor. Verilen ödüller, sadece miktarı belirtilen ve numunesi sunulan o yıl üretilmiş zeytinyağları için geçerli.
Yıllardır İtalyan ve İspanyol üreticilerinin ön plana çıktığı bu yarışmalara, ülkemizin yanı sıra son yıllarda zeytinyağında söz sahibi olmak isteyen Avustralya, Yeni Zelanda, Güney Afrika, Brezilya, Arjantin, Hırvatistan, Tunus, Portekiz, Yunanistan ve ABD gibi ülkelerden de katılım artıyor.
Zeytinyağı üreticileri ya da marka sahipleri, ürünlerinin saf ve natürel sızma olduğunu ispatlayan temel kimyasal testler yaptırıyor. Katılım formlarında ürünün hangi tür zeytinden elde edildiği, hangi yörede yetiştirildiği ve üretim miktarı mutlaka belirtiliyor.
Jüri üyeleri arasında türkiye’den tadımcılar da var
Bu bölümlerden ilki, üreticilerin gönderdiği kimyasal analizleri tekrar kontrol ediyor ve her numuneye noter huzurunda ayrı ayrı kod veriyor.
Kodlanmış ürünler tadım için duyusal analiz jürilerine gönderiliyor. Bu kodlar sayesinde duyusal analiz jürileri hangi yağın kime ait olduğunu bilmiyor. Jüriler, bu konuda yetkinliği uluslararası arenada kabul görmüş, tadımla ilgili üst düzey sertifikalara sahip en az 20 civarında uzmandan oluşuyor. Dünyanın değişik yerlerinden olmasına özel önem gösterilen bu uzmanlar 5-8 kişiden oluşan panellere ayrılıyor. Jüri üyeleri arasında Türk tadımcılar da yer alıyor.
Kör tadım yapılıyor
Panel üyeleri, kendilerine gönderilen zeytinyağlarını ayrı ayrı tadıyor ve puan veriyor. Bu puanlamada öncelikle duyusal bir kusur olup olmadığına bakılıyor. Sonrasında numuneler ilk etapta zeytinyağının içinde bulunan meyvemsi kokularının şiddeti ve çeşidine göre değerlendiriliyor. Ürünü koklayan uzmanlar, türlere göre değişen çimen ve baharlı yeşil bitkiler, elma, çağla badem, narenciye, enginar, baharat, domates, çiçek, muz, orman meyveleri gibi kokulara özel önem gösteriyor. Bütün bunlar zeytinyağının meyvemsilik özelliğini oluşturuyor.
Kokularına bakılan numuneler daha sonra özel bir teknikle tadılıyor. Tadım aşamasında bu meyve kokularının damakta hangilerinin hissedilip hissedilmediğine bakılıyor. Ayrıca yağın şifasını veren antioksidan maddelerin varlığını gösteren acılık ve yakıcılık kriterleri değerlendiriliyor. Bütün bu özelliklerin yoğunluğu, birbiriyle uyumu ve damakta kalıcılığı da göz önüne alınıyor ve her bir numune detaylı olarak puanlanıyor.
Kusurlu yağlar eleniyor
Üretilen zeytinyağlarının kaliteli olması için öncelikle kusurlu olmaması gerekiyor. Zeytinyağında tat kusurları, dalında, sıkım ve saklama aşamalarında oluşuyor. Zeytin daha dalındayken don ve kuraklık yaşamamalı. İyi bakılmalı ve zeytin zararlılarına maruz kalmamalı. Doğru yöntemle hasat edilmeli. Toprağa düşmemeli ve aynı gün içinde sıkılmalı. Ürünün beklemesi küflenmesine ve fermente olmasına neden oluyor.
İyi zeytinin doğru sıkılması ödül getiriyor
Zeytinin aromasını ve şifasını veren maddeler uçucu oldukları için sıkılma ve saklama aşamasında havaya, ışığa ve yüksek sıcaklığa maruz kalmamalı. Zeytinin sıkılmasını gerçekleştiren makinelerin temiz olması, zeytinlerin yıkanması, sıkım aşamasındaki makine sıcaklığının en fazla 27 derece olması iyi bir zeytinyağı üretmek için ön şartları oluşturuyor. Yüksek sıcaklıklarda üretilmiş yağlarda, elde edilen yağın miktarı artsa da zeytinyağı şifalı ve aromatik özelliğini büyük ölçüde yitiriyor. Zeytinyağı çıkartılırken içinde az da olsa zeytin meyve parçacıkları barındırıyor. Bu parçacıkların (posa) çökertme veya filtreleme yöntemleriyle ayrıştırılması dayanıklılığını artırıyor.
Üretilen yağın paslanmaz çelik tanklarda ve ortam sıcaklığının 22 dereceyi geçmeyeceği depolarda saklanması, kalitesini koruyabilmesinin bir başka şartı.
Ayrıca, bu yıl ödül alan yağların hemen hepsi, kontinü sistemle sıkılmış yağlardan oluşuyor.
46 üretici, 10 yarışma
Ülkemizdeki küçük ve orta ölçekli zeytinyağı üreticileri her yıl katılacakları yarışmaları kendileri belirliyor. Bu yıl ödül alınan yarışmaların isimleri şöyle:
Los Angeles Olive Oil Competition (ABD), New York Olive Oil Competition (ABD), Oil China (Çin), London Olive Oil Competition (İngiltere), Terra Olivo (İsrail), EVO International Olive Oil Competition (İtalya), Aipo D’argento (İtalya), L’orciolo D’Oro 2018 Gradara Pesaro (İtalya), Jooprize (Japonya), Olive Japan (Japonya).
Uluslararası arenada alınan ödüllerle ilgili istatistikler
ÖDÜL SAYISINA GÖRE
5 ve ÜSTÜ ÖDÜL
Nova Vera, Hermus, Kisthene (Özem), Laleli
4 ÖDÜL
Hilmi Yıldırım, Şentürkler, Tayga İyi Gıda (Manahan)
3 ÖDÜL
Delice By E, Selatin, Tuay, Yeşilköy Çiftliği
2 ÖDÜL
Adalıefe, Antioch Gurmet, Büyükakça, Düet, Elea Antiocheia, Ferhatoğlu, Gizem, İzolive, Murat, Oleamea, Sarıbaş, Seroliva
1 ÖDÜL
Ali Pekin, Anafortis, Ania Pregreen (Değirmen), Ayazbey, Çakalini, Çatay, Dell Anatolia, Divin, Erçevik, Erkan Aykan, Fresh Future, Gıdatay, Güvenasa, Kanyon, Köklü, Menteşe Som, Orfion, Semercioğlu, Uladı Çiftliği, Uzbaş, Zeytinbeli, Zeytinseli, Zeytuni (Emine Tuncer)
TÜRE GÖRE
EDREMİT/AYVALIK
50
MEMECİK
23
GEMLİK/TRİLYE
10
DOMAT
8
ARBEQUINA
6
ÇÖPAŞI
3
KİLİS YAĞLIK
2
SARI HAŞEBİ
2
SAURANİ
2
TAVŞANYÜREĞİ
2
DİĞER
2
TOPLAM
110
BÖLGEYE GÖRE
KUZEY EGE
66
GÜNEY EGE
22
DOĞU AKDENİZ
11
İÇ EGE
7
BATI AKDENİZ
2
GÜNEYDOĞU
2
TOPLAM
110
YARIŞMALARA GÖRE
TERRA OLIVA-İSRAİL
26
LONDON EVOIOOC-İNGİLTERE
23
EVO IOOC-İTALYA
18
OLIVE JAPAN-JAPONYA
14
NY IOOC-ABD
10
LOS ANGELES IOOC- ABD
9
JOOP-JAPONYA
5
OIL CHINA-ÇİN
3
DİĞER
2
TOPLAM
110
ÖDÜLLERE GÖRE
TOP 10
1
BEST OF COUNTRY
4
GRAND PRESTIGE GOLD
14
PRESTIGE GOLD
5
GOLD
33
SILVER
35
BRONZE
14
GRAND MANSİYON
3
BEST PACKAGING DESIGN
1
TOPLAM
110
1 comment
Yayınlayanlara teşekkür ederiz