“Şeker ve tatlandırıcı katıyorsanız, o bitki çayını hiç içmeyin daha iyi!”

by Basak Oksak

Doğru beslenme ile desteklendiğinde bitki çaylarının sağlığımıza önemli faydaları var. Ama elbette gelişigüzel değil bilinçli tüketilmeli. Mümkünse şekersiz ve tatlandırıcısız…

Fitoterapi Uzmanı Dr. Ümit Aktaş:

İnsanlık bitkilerin şifalı gücünden asırlardır yararlanıyor. Faydaları binlerce yıldır bilinen bitkiler tarih boyunca geleneksel tıpta önemli bir yere sahip olmuş. Günümüzde birçok bitkinin etkinliği modern tıpta da kanıtlanmış durumda. Yeni çıkan ‘Mutluluk Kürleri 2’ adlı kitabında şifa kaynağı bitki çaylarına yer veren Fitoterapi Uzmanı Dr. Ümit Aktaş, bu çayların bilinçli tüketilmesi gerektiğine dikkat çekiyor. Doğanın iyileştirici gücünden yararlanabilmek için doğru çayı, doğru miktarda ve doğru yöntemle nasıl hazırlayacağımızı bilmemiz gerekiyor.

Bitki çaylarının genel faydaları hakkında kısaca bilgi verebilir misiniz, neden bitki çayı içmeliyiz?

Sağlığınızı desteklemek, hastalıkları oluşmadan önlemek, hatta tedavi etmek için bitki çaylarından önemli faydalar sağlayabilirsiniz. Tabii her zaman altını çizdiğim gibi bitkiler, bitki çayları ancak siz doğru beslendiğinizde sihirlerini gösterebilirler.  

Bitki çaylarını satın alırken, hazırlarken ve içerken nelere dikkat etmeliyiz?

Öncelikle satın aldığınız bitkinin türü çok önemli. Kekiği ele alalım.  Kekiğin 300’den fazla türü var. Ancak içlerinden sadece biri faydalı bileşenlerinin zenginliği ile ön plana çıkar, bu da ‘Thymus Vulgaris’ denen tür. Zaten fitoterapide kullanılan, hastalıkları önlemede, tedavide etkili olan da bu tür. Bu kekik ülkemizde Akdeniz kekiği olarak bilinir. Yanlış bir bitkiyi kullanmanın ciddi zararları da olabilir.

Mesela papatya faydalı diye kırdan, dağdan papatya toplayıp bunlardan çay yaparsanız zehirlenebilirsiniz. Doğada papatyaya benzeyen ama papatya ailesinden olmayan pek çok bitki var. Satın alırken de tercih etmeniz gereken Alman papatyası (Matricaria retutica) diye bilinen tür. Bitkisel tedavilerde sadece bu papatya kullanılır. Kısacası şifalı bitkileri satın alırken üstlerinde bitkinin isminin yazılı olduğu kapalı ambalajları tercih etmelisiniz. Bu çok önemli. Böylece doğru bitkiyi aldığınızdan emin olabilirsiniz.

Bitki çaylarını hazırlarken de dikkat edilmesi gereken bazı hususlar var. Mesela bitkileri suyla birlikte kaynatmak yerine, sıcak suyu bitkinin üzerine ekleyip 10 dakika demlenmeye bırakmak gerekir. Ancak tabii ki bu süre bazı bitkilerde değişiklik gösterebilir. Mesela sumak çayı 15-20 dakika demlenmeli. 

Son kitabınız ‘Mutluluk Kürleri 2’de yer alan zeytin yaprağı çayı, adaçayı, papatya çayı, kuşburnu çayı, lavanta çayı ve nane çayı dışında sağlığımız için hangi bitki çaylarını önerirsiniz?

Yeşil çay ve kültürümüzde çok sevilen siyah çay da sağlığımızı desteklemek adına yararlı çaylar. Sumak ve kekikle hazırlayacağınız bitki çayları da çok faydalı. Mesela kekik çayının kanserden koruyucu, sumak çayının ise kalp sağlığını desteklemede etkisi var.   

Bitki çayları ne sıklıkta, ne kadar tüketilmeli?

Genelleme yapmak çok doğru değil.  Sonuçta bir bitki çayından ya da bitkisel bir karışımdan kaç bardak içilmesi gerektiği kişinin ihtiyaçlarına ve kullanılan bitki ya da bitkilere göre değişir. Mesela uyku problemi çekiyorsanız, uykuya geçmenizi kolaylaştıracak bitkisel bir karışımdan faydalanabilirsiniz. Tabii akşam yatmadan yarım saat önce bir bardak tüketmelisiniz. Bazı hastalıkları tedavi etmek için kullanılan bitkisel kürler var. Bu kürlerde yer alan miktarı tüketmeniz gerekiyor. Zaten kürde günde kaç bardak içmeniz, her seferinde ne kadar bitki kullanmanız gerektiği yer alır. 

Bitki çaylarının şifalı özelliklerinden, hastalıklardan, kanserden koruyucu etkilerinden faydalanmak istiyorsanız günde birkaç bardak tüketebilirsiniz. Ama tabii bunların da gelişigüzel içilmesini tavsiye etmiyorum, bilinçli olmak gerekiyor. Mesela tansiyon problemi olanlar bir bardaktan fazla yeşil çay tüketmemeli. Zaten kitaplarımda da bu bilinci artırmaya yönelik bilgiler, reçeteler bulunuyor. Özellikle Mutluluk Kürleri 2’de şifalı bitkiler, hangi hastalıkları tedavi etmede, hangilerinden korunmada etkili oldukları ve bunlardan nasıl yararlanılması gerektiğini detaylı bir şekilde ele aldım.  

Malum ülkemizde siyah çay çok seviliyor ve tüketiliyor. Siyah çay tüketimiyle ilgili neler söylemek istersiniz?

Siyah çay son derece faydalı bir içecek. Yeşil çay şifalı etkileri ve koruyucu özellikleri ile nam salmış olsa da siyah çay da benzer faydalara sahip. Sonuçta yeşil çay da siyah çay da aynı bitkiden yapılıyor.  Tek fark siyah çayın, çay bitkisinin fermente edilmiş hali olması. Mesela yeşil çay güçlü antioksidan etkisi ile ünlü ama siyah çayın da aşağı kalır yanı olmadığını söyleyebilirim. Yeşil çayın antioksidan kapasitesi 1253 iken siyah çayınki 1128. 

Sözün özü; siyah çay son derece sağlıklı bir içecek. Ancak maalesef bu sağlıklı içecek içine şeker katılınca bir sağlık zararlısına dönüşür. İnce belli çay bardağının içine üç-dört kesme şeker katıp içen biliyorum. Çayı şekersiz içmeye alışmak gerekiyor. İlk başlarda zor gelebilir, ama damak tadınız alışınca çaydan şekersiz de keyif almaya başlarsınız. Hastalarımdan biliyorum, şekersiz çay içemem derken bir süre sonra şekerli çayın tadına dayanamıyorlar. Bu, tamamen damak tadınızı eğitmekle ilgili. İçine birkaç damla limon damlatmayı da deneyebilirsiniz. Ancak yukarıda yeşil çay için yaptığım uyarı siyah çay için de geçerli. Tansiyon problemi olanlar dikkatli tüketmeli.

Şeker ya da tatlandırıcıdan bir türlü vazgeçemeyenlere neler önerirsiniz?

Şeker tam anlamıyla bir sağlık zararlısı. Vücudumuz bu kadar çok şeker tüketmek için tasarlanmadı. Diyabetin, kanserin, Alzheimer’ın böyle artmasındaki başlıca sorumlu şeker. Öyle ki bırakın çayınıza attığınız şekeri, çok fazla şeker içerdiği için meyve sularını bile önermiyorum. Şeker yerine tatlandırıcı kullanmak da bir zehir yerine başka bir zehir koymaktır. Kendinize şifalı bir bitki çayı hazırladınız ama içine kanser yaptığı pek çok bilimsel araştırmayla kanıtlanmış bir tatlandırıcı attınız! O bitki çayını hiç içmeyin daha iyi.  Kendinize bir süre verirseniz ıhlamuru, kekik çayını, adaçayını ve şifalı bitkilerle hazırladığınız karışımları şekersiz, tatlandırıcısız içmeye alışır, hatta alışmakla kalmaz keyif de alırsınız. Çocuklarına şekersiz bitki çayları içirmekte zorlananlara tavsiyem, içine bir çay kaşığı hakiki bal eklemeleri. Ama önce çayın ılınması beklenmeli. Isı balın içindeki faydalı bileşenleri yok eder.

ŞİFA KAYNAĞI 5 BİTKİ ÇAYI

İnsülin direncine karşı zeytin yaprağı çayı

Malzemeler

1 çubuk tarçın

1 tatlı kaşığı yeşil çay

1 tatlı kaşığı zeytin yaprağı

Yapılışı

Kilo vermekte zorlananlar, insülin direnci olanlar ve diyabet hastaları bu çaydan faydalanabilir. Malzemeleri cam bir bardağa koyun. Üzerine  250 ml kaynar su ekleyin. 10 dakika demlenmesini bekleyin. Günde 3-4 fincan içebilirsiniz.

Dikkat: Yüksek tansiyon hastası olanların yeşil çayı dikkatli tüketmeleri gerekiyor.

Zeytin yaprağının faydaları

Zeytin ağacının sadece meyvesi değil, yaprağı da şifalı. En büyük faydalarından biri de insülin direncini kırma ve tip 2 diyabetten korumada hatta tedavi etmedeki başarısı. Diğer faydalarını şöyle sıralayabiliriz:

– Zeytin yaprağı bağışıklık sistemini güçlendiriyor. Tüm hastalıklara karşı koruyucu etkisi var.

– Kan şekerini dengeleme konusunda son derece başarılı. Sırrı içindeki ‘oleuropein’ adlı bir bileşende.

– Zeytin yaprağı zararlı bakterilerden mantarlara, sistemdeki tüm patojenleri yok eden, enfeksiyonlarla savaşan güçlü antimikrobiyal, antibakteriyel özelliklere sahip.

– Güçlü antioksidan özelliği ile hücreleri koruyor, hücresel yaşlanmayı yavaşlatıyor. Sağlıklı bir yaşam sürmek isteyen herkes zeytinyağından, zeytin yaprağı ekstresinden faydalanabilir.

Uyku için papatya çayı

Malzemeler

1 tatlı kaşığı Alman papatyası

1 tatlı kaşığı ıhlamur

1 tatlı kaşığı lavanta

Yapılışı

Bitkileri porselen ya da cam bir bardağa koyun. Karışımın üstüne 250 ml kaynar su ekleyin. Ağzını kapatın. Yaklaşık 10 dakika demlensin. Dilerseniz akşamları 2-3 bardak içebilirsiniz.

Papatyanın faydaları

– Uykuya geçmekte zorlanıyorsanız akşamları yatağa girmeden yarım saat önce papatya çayı içmeyi deneyin.

– Papatya çayı soğuk algınlığı semptomlarının hafiflemesine ve kırgınlığın giderilmesine yardımcı oluyor.

– Regl döneminin daha rahat geçirilmesini sağlıyor.

– Diş etlerinizdeki enflomasyon için papatya çayını soğutup gargara yapın.

– Papatya gaz şikâyetlerini de gideriyor, sindirime yardımcı oluyor.

– Gözünüzde arpacık çıktığında günde en az 2-3 kez soğutulmuş papatya çayı ile kompres yapın.

– Papatyanın cilt yatıştırıcı özelliği de binlerce yıldır biliniyor.

Stres için lavanta çayı

Malzemeler

1 tatlı kaşığı lavanta

1 tatlı kaşığı anason

1 tatlı kaşığı papatya

Yapılışı

Bu bitkisel çay stres altındayken gevşemenize, sakinleşmenize yardımcı olur. Malzemeleri cam ya da porselen bir bardağa koyun. Üzerine sıcak su ekleyin. Ağzını kapatın, 10 dakika demlenmesini bekleyip için. Günde 4 kez içilebilir.

Lavantanın faydaları

– Bu hoş kokulu bitki cilt ve tırnak mantarlarını tedavi etmede etkili.

– Kepek ve mantar gibi saç derisi problemlerini antibakteriyel özellikleri sayesinde önlüyor.

– Lavanta zihinsel kapasiteyi ve konsantrasyonu artırıyor.

– Stresli ve gergin olduğunuz zamanlarda lavanta yağı koklamanın sakinleştirici etkisi var. Benzer bir etki kurutulmuş lavanta çiçeği ile hazırlayacağınız bitki çayı için de geçerli.

Romatizma ağrıları için kuşburnu çayı

Malzemeler

1 tatlı kaşığı kuşburnu

1 tatlı kaşığı ısırgan

1 tatlı kaşığı zencefil

250 ml kaynar su

Yapılışı

Tüm malzemeleri cam veya porselen bir fincana koyun. Üzerine kaynar su ekleyin. Fincanın ağzını kapatıp 10 dakika demlenmesini bekleyin. Günde 3-4 bardak içebilirsiniz

Kuşburnunun faydaları

Gül elması ve gül burnu olarak da bilinen kuşburnu bitkisi (Rosa canina) bu yöresel isimlerini hoş kokulu, beyaz çiçeklerinden alıyor.

– Kuşburnu yangı giderici özelliği sayesinde, eklem kireçlenmesi ve romatizmal ağrılarda son derece etkili.

– C vitamini içeriği turunçgillerden bile daha zengin olan kuşburnu, bağışıklık sistemini destekleyerek hastalıklardan korunma sağlıyor.

– Bu bitkisel gücün özellikle meme kanserine karşı koruyucu ve tedavi edici  etkisi olduğuna işaret eden araştırmalar var. Kuşburnuna kırmızı rengini veren likopen maddesinin kanserden koruyucu etkisi kanıtlanmış durumda.

– Japonya’da yapılan bir çalışma, kuşburnunun zayıflatıcı etkisi olduğu yolunda bulgulara sahip. Kilo kaybının özellikle karın yağlarından olması bu bitkinin insülin direnci ve tip 2 diyabeti önlemede de fayda sağlayabileceğini gösteriyor.

Bunlar da hoşunuza gidebilir

Leave a Comment

Secured By miniOrange