Kahve atıklarından yakıt projesine uluslararası yarışmada altın madalya

by Basak Oksak

İzmirli öğrenciler kahve atıklarından yakıt ve hidrojen üretimi yapmak için geliştirdikleri projeyle seslerini dünyaya duyurdular. 16 yaşındaki Melisa Altınok, Tunus’taki yarışmada altın, yine aynı projeyle katıldığı Çin’deki yarışmada ise gümüş madalya kazandı; kahve atıklarından enerji elde edilebileceğini dünyaya gösterdi.

İzmir Oğuzhan Özkaya Fen Lisesi öğrencileri, sahip oldukları sosyal sorumluluk anlayışı çerçevesinde hem gezegenimiz hem de üzerinde yaşayan insanlar adına iyi şeyler yapmak, faydalı olmak için harika bir fen projesi geliştirdiler: Atık Kahveden Yakıt ve Hidrojen Üretimi.

Kahve atıklarını seçmelerinin en önemli nedeni ise günümüzde özellikle gençler arasında kahve tüketiminin fazla olması, kahveyle ilgili festival ve etkinlikler düzenlenmesi ve bunun kaçınılmaz bir sonucu olarak yerel ve global anlamda kahve dükkânlarına yapılan yatırımlarda ciddi bir artış görülüyor olması.

Kahvenin dünya çapında ticaret verilerini incelediğimizde, petrolden sonra gelen en büyük ticari hacme sahip ikinci ürün ve toplam ticari hacmi 100 milyar doların üzerinde olduğu görülüyor. Ama kahve bu kadar fazla tüketilmesine rağmen kahve atıkları yeterince değerlendirilmiyor. İşte bu noktadan yola çıkan İzmirli öğrenciler, bu atıkları kullanarak günümüzde bir sorun olan enerji konusuna bir çözüm yolu getirmek istemişler. Deneyleri  sonucunda atıkları değerlendirerek, çeşitli kimyasal işlemler sonucunda yakıt (biodizel), hidrojen ve katma değeri yüksek kimyasallar elde edebileceklerini düşünmüşler.

Kahve atığı önemli bir miktarda karbonhidrat, protein ve yağ içeriyor. Bu da onu yakıt olarak kullanmak için iyi bir hammadde yapıyor. Bu yakıt türü geleceğin en önemli enerji taşıyıcısı olduğunun ispatı ve bu projeyle kahve atıklarının elektrik  enerjisine dönüştürülebileceği kanıtlamış oluyor.

Hem gümüş hem altın madalya kazandı

Peki bu projede kimler yer alıyor, kimlerin emeği var? Öncelikle projenin sahibi İzmir Oğuzhan Özkaya Fen Lisesi 10. sınıf öğrencisi, 16 yaşındaki Melisa Altınok. Melisa, Tunus’ta düzenlenen Tunisian Association For The Future of Sciences And Technology ATAST International I-FEST 2019 Proje yarışmasında ‘Kahve Atıklarından Yakıt ve Hidrojen Üretimi’ adlı projeyle katıldı ve ‘çevre’ dalında dünya birincisi olarak altın madalya kazandı. 30 ülke, 250 proje ve 1000 kişinin katılımı arasında zirveye çıkan Melisa aynı projeyle Çin’in başkenti Pekin’de 22-27 Mart 2019 tarihlerinde düzenlenen dünyanın en prestijli proje yarışmalarından, 39. Pekin Gençlik Bilim Yaratıcılık Yarışması’nda (Bejing Youth Science Creation Competition) tüm kategorilerde dünya ikincisi olarak gümüş madalya kazandı.

Projeye katkıda bulunan diğer isimler ise Hasan Yalçın Arıkanoğlu, desteklerini esirgemeden öğrencilerine hep güvenen Oğuzhan Özkaya, proje sorumlusu Ümit Karademir ve proje öğretmeni Alper Bayram.

Enerji kaynakları tükeniyor

Dünya çapında bu önemli ödülleri kazanan Melisa Altınok projesini bakın nasıl anlatıyor: “Son yıllarda teknolojinin gelişmesi ile ortaya çıkan enerji ihtiyacı bilim insanlarını farklı arayışlara yönlendirdi. Yenilenebilir enerji kaynakları, nükleer enerji, fosil yakıtlardan enerji elde edilmesi konularında oldukça fazla çalışmalar mevcut. Fakat bu yöntemlerin dezavantajları da var. Biz gıda atıklarını değerlendirilerek enerji elde edilebileceğini önerdik. Kahve atıklarından enerji elde edildiğini gösterdik. Projede, atık kahvelerden kimyasal işlemlerle elde edilen yağların biyoyakıta ve yan ürün olan gliserole dönüştürülmesi, gliserolden elektrokimyasal yöntemle hidrojen gazı elde edilmesi ve üretilen hidrojen gazından elektrik enerjisi elde edilmesi amaçlandı.”

Projenin çevre konusunda duyarlı insanları mutlu ettiğini ve defalarca tebrik edildiklerini söyleyen Melisa Altınok, özellikle nüfusun yoğun olduğu ülkelerde önerdikleri yöntemin tüm ziyaretçiler tarafından büyük ilgiyle karşılandığını da vurguluyor. “Yurtdışında enerji ihtiyacı daha çok hissediliyor ve insanlar nasıl bir kaynak bulunacağı konusunda oldukça endişeli. Çünkü enerji üretim yöntemlerinin bir kısmı doğaya geri dönüşümü olmayacak şekilde zarar verir ve tüm canlılar bu durumdan olumsuz etkilenir.”

Neden kahve atıkları?

Son zamanlarda insanların tüm alışkanlıkları değiştiği gibi, yeme içme kültürü de son derece hızlı bir şekilde değişim gösterdi. Özellikle hazır kahve satıcı zincirlerinin artması ve kahve ile ilgili fuar ve festivallere gösterilen yoğun ilgi, kahvenin günümüz insanı tarafından oldukça rağbet gördüğünün kanıtı. Ayrıca tüm dünyada en çok ithalatı ve ihracatı yapılan ürün, petrolden sonra kahve. Bu kadar çok ilgi duyulan ve ticari olarak değer taşıyan kahvenin atıkları oldukça önemli kimyasallar içeriyor. İçecek yapımından sonra atık kahvelerle çeşitli metotlar kullanılarak yağ, biyoyakıt, gliserol, biyoetanol gibi kimyasallar üretilebiliyor.

Bu çalışmada, kahve atıklarının kütlece yüzde 15’lik kısmını oluşturan atık yağların yakıt ve enerjiye dönüştürülmesi üzerine çalışıldı. İlerleyen zamanlarda kahvenin geriye kalan büyük bir kısmını oluşturan şeker içeriğinin yakıt (biyoetanol) ve elektroliz yöntemi ile hidrojene dönüştürülmesi üzerine çalışılması da planlanıyor.

Bunlar da hoşunuza gidebilir

Leave a Comment

Secured By miniOrange